Choroba Alzheimera to jedna z najczęstszych chorób neurodegeneracyjnych i najczęstsza przyczyna demencji
Choroba Alzheimera rozwija się w efekcie kumulowania nieprawidłowego białka amyloidu beta w mózgu. Inną przyczyną jest kumulowanie białka tau. Także przewlekły stan zapalny i stres oksydacyjny wynikający z nasilonego działania wolnych rodników stanowią czynniki rozwoju choroby Alzheimera. W przebiegu tego schorzenia dochodzi do rozwoju licznych zmian neurologicznych. W początkowym okresie choroby zaobserwować można problemy z pamięcią, zaburzenia koncentracji, wahania nastroju. W późniejszych etapach choroby pojawiają się takie symptomy jak zaburzenia orientacji przestrzennej, brak możliwości rozpoznania najbliższych osób, apatia, poważne problemy ze snem, drażliwość, zachowania agresywne. Najbardziej zaawansowana postać choroby objawia się niemożnością wykonania codziennych czynności, zaburzenia ruchowe oraz zaburzenia połykania prowadzące do wyniszczenia organizmu.
Terapia choroby Alzheimera ma przede wszystkim umożliwia jedynie spowolnienie postępu choroby i łagodzenie jej objawów. Ponadto taka standardowa farmakoterapia wiąże się z wystąpieniem licznych działań ubocznych. Nie dziwi więc, że poszukiwane są jak najskuteczniejsze metody leczenia choroby Alzheimera. I być może jedną z nich okaże się kannabinoid konopny CBD. Jest to pozbawiony właściwości psychoaktywnych fitokannabinoid, wykazujący działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i neuroprotekcyjne. Nie dziwi zatem, że znalazł się w centrum zainteresowania współczesnej medycyny i został przebadany jako potencjalny lek wspomagający terapię choroby Alzheimera.
Kannabinoidy konopne mogą naśladować działanie endokannabinoidów, które syntetyzowane są w organizmie człowieka i regulują m. in. Funkcjonowanie układu nerwowego. W przebiegu uszkodzenia neuronów zaobserwować można zwiększenie syntezy endokannabinoidów, co może wskazywać na potencjalne mechanizmy naprawcze z udziałem kannabinoidów. Jeśli jednak procesy neurodegeneracyjne postępują, obserwowana jest sytuacja odwrotna - poziom endokannabinoidów spada, gdyż maleje ilość mogących je syntetyzować neuronów. Mechanizm neuroochronny kannabinoidów może wynikać z neutralizowania negatywnego wpływu amyloidu beta, ponadto CBD może hamować fosforylację białka tau. Ponadto CBD wykazują działanie przeciwzapalne, modulują funkcjonowanie mitochondriów redukując stres oksydacyjny. Ponadto niektóre kannabinoidy mogą naśladować działanie tradycyjnych leków stosowanych w chorobie Alzheimera, zwiększających ilość neuroprzekaźnika acetylocholiny.
Potencjał terapeutyczny CBD u pacjentów z chorobą Alzheimera nie został szeroko udokumentowany, jednak istnieje wiele badań, które oceniały wpływ CBD w farmakologicznych modelach choroby Alzheimera
Badania te opisały działanie przeciwzapalne i neuroprotekcyjne CBD. In vivo działanie przeciwzapalne CBD zostało potwierdzone w mysim modelu choroby Alzheimera, w którym myszom wstrzyknięto ludzkie białko amyloid beta, a następnie wykonywano codzienne wstrzyknięcia dootrzewnowe CBD przez 7 dni. Wyniki tego badania wykazały, że CBD był w stanie - w zależności od dawki - hamować ekspresję białka GFAP. Białko GFAP jest najbardziej znanym markerem aktywowanych astrocytów. Dlatego wyniki te sugerują, że CBD jest w stanie zmniejszyć glejozę reaktywną wywołaną przez amyloid β. Ponadto CBD zmniejsza ekspresję białka iNOS i interleukiny-1β (IL-1β) oraz związane z tym uwalnianie NO i IL-1β. NO i IL-1β to tylko niektóre z wielu substancji czynnych uwalnianych przez mikroglej stymulowany amyloidem β i dlatego zostały zidentyfikowane jako potencjalne modulatory uszkodzeń neuronów. NO jest wolnym rodnikiem i odgrywa istotną rolę w neurozapaleniu i neurodegeneracji.
Działanie przeciwzapalne i neuroprotekcyjne CBD zostało także zbadane u szczurów z modelem neuroinflammacji związanej z chorobą Alzheimera. W badaniu tym oceniono zaangażowanie receptorów aktywowanych przez proliferację peroksysomów (PPAR) w efekty terapeutyczne CBD, ponieważ receptory PPAR-γ wykazują u pacjentów z chorobą Alzheimera zwiększoną ekspresję. Dorosłe, samce szczurów zaszczepiono ludzkim amyloidem beta w hipokampie, a następnie leczono CBD w obecności lub braku antagonisty receptora PPAR-γ lub PPAR-α przez 15 dni. CBD był w stanie zmniejszyć zależną ekspresję receptorów PPAR-γ.
Poza licznymi badaniami na zwierzętach, pojawiają się badania na ochotnikach. Jedno z badań przeprowadzonych na grupie 10 pacjentów wykazało, że stosowanie CBD przynosi korzyści w postaci zredukowania towarzyszących chorobie Alzheimera objawów: apatii, drażliwości, nadmiernego pobudzenia oraz zachowań agresywnych.
Jak w przypadku wszystkich zastosowań CBD w medycynie, wciąż potrzebne są dalsze badania nad zastosowaniem terapeutycznym CBD u chorych na Alzheimera i inne postacie demencji.
